معرفی توانمندیهای استان اردبیل در تولید فراوردههای غذایی تولید محصولات باغی و زراعی این استان بهعنوان شمالیترین استان ایران، در مرز شمالی خود با کشور جمهوری آذربایجان به طول 382 کیلومتر مرز مشترک دارد که دروازهای به سمت کشورهای کشورهایمستقل مشترک المنافع، قفقاز و اروپا محسوب میشود. استان اردبیل به دلیل پتانسیل بالای آن در بخش کشاورزی یکی از مهمترین شاخههای تولید و صادرات این محصولات هست به گونهای که 4 درصد از نیازهای محصولات کشاورزی کشور توسط استان اردبیل تولید و تأمین میشود مقاصد صادراتی این استان بهطور عمده به کشورهای آذربایجان، عراق روسیه، گرجستان و ترکمنستان هست. استان اردبیل دارای 225 هزار هکتار اراضی آبی، 515 هزار هکتار اراضی دیم، 41 هزار هکتار اراضی باغی است که سالانه بیش از 5/4 میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی تولید میکند.
این استان در سال 96 در تولید 12 محصول رتبه یک تا هفت کشوری را به خود اختصاص داد که این نشان از قابلیت بالای کشاورزی استان هست. از جمله این محصولات میتوان به گندم، جو، سیبزمینی، چغندرقند، بذر چغندر، دانههای روغنی کلزا، ذرت، حبوبات و عسل اشاره کرد. به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل میزان تولید گندم حدود 620 هزار تن در سال و سیبزمینی با کسب رتبه دوم در تولید به 730 هزار تن در سال برای این استان رسیده است. میزان تولید برخی دیگر از محصولات کشاورزی در استان اردبیل (در سال 96)
محصول کشاورزی
میزان تولید (تن در سال)
دانههای روغنی
87000
حبوبات
26000
گوشت قرمز
30000
گوشت سفید
42000
شیر
265000
از جمله دیگر محصولات تولیدی در این استان میتوان به محصولات باغی نیز اشاره کرد. میزان برداشت میوه از باغات استان در سال 96 به 430 هزار تن رسیده است که این میزان از برداشت از 41 هزار هکتار سطح زیر کشت باغهای استان هست که عمدتاً شامل باغهای سیب، گلابی، گیلاس، به، زردآلو، شلیل و انگور هست. محصولات سر درختی سیب جز یکی از اعلاترین محصولات باغی استان محسوب میشود، سطح زیر کشت محصول سیب در استان حدود 11800 هکتار هست که پیشبینی میشود باغداران استان از این میزان باغ افزون بر 320 هزار تن سیب برداشت کنند. میوههای تولیدی سیب استان اردبیل علاوه بر تأمین نیاز داخلی به استانهای البرز، تهران و گیلان فرستاده میشود. با وجود این میزان محصول باغی، نبود سردخانه و صنایع تبدیلی موجب میشود که هر ساله تعداد زیادی از باغداران منطقه در عرضه محصول تولیدی خود با مشکل مواجه شوند و متضرر شوند. صنایع تبدیلی استان اردبیل یکی از بزرگترین عوامل در جهت افزایش درآمد و ارتقای سطح زندگی روستاییان گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی است که اینگونه صنایع به سرمایهگذاری چندانی نیاز ندارد و میتواند سرمایههای اندک محلی را جذب کند صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی بهعنوان مکمل چرخه تولیدات محصولات کشاورزی عمل میکند که وظیفه تبدیل مواد خام کشاورزی مازاد بر نیاز مصرف را بر عهده دارند و محصولات مرغوب کشاورزی که ارزش افزوده صادراتی بالایی دارند از این امر مستثنی هستند. طبق آمار ارائه شده توسط رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل در حال حاضر تعداد 175 واحد کارخانه صنایع تبدیلی و تکمیلی در زمینه ی صنایع تبدیلی، ذرت خشککنی، بستهبندی عسل، برنجکوبی، بستهبندی فراوردههای گوشتی، خوراک دام و طیور و محصولات درختی در استان اردبیل فعال هستند که سالانه توانایی جذب یک میلیون و 260 هزار تن یعنی یک سوم مواد خام تولیدی بخش کشاورزی را دارد و این در حالی است که در استان اردبیل سالانه سه میلیون و 800 هزار تن مواد خام کشاورزی اعم از دامی، باغی، زراعی، شیلاتی تولید میشود. طبق آمار اخیر میزان تبدیل مواد خام کشاورزی در زمینه فرآوری در استان اردبیل 33 درصد هست که این میزان 8 درصد بالاتر از استاندارد کشوری بوده و امید است با توجه و توسعه به بخش صنایع تبدیلی و تکمیلی این میزان به استاندارد جهانی که 50 درصد هست برسد. استان اردبیل بهعنوان یکی از قطبهای مهم دامپروری کشور نقش بسیار مهمی در تولید شیر کشور ایفا میکند. بر اساس آمار اعلام شده از سوی معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی مصرف سرانه شیر و فراوردههای لبنی 35/109 کیلوگرم در سال است. جمعیت گاو و گوسالههای اصیل استان 19331 رأس گاو، 129270 رأس گوساله دو رگه، 175985 رأس گاو و گوساله بومی، 33985 رأس گاومیش و 2024485 رأس دام سبک وجود دارد. وجود تعداد 97 واحد گاوداری شیری صنعتی با ظرفیت 29248 رأس گاو مولد و وجود دو شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان و پارس و چندین کارخانه فراوری محصولات لبنی در استان باعث شده تا این صنعت نقش بسیار بزرگی در تأمین مواد غذایی و اشتغالزایی استان داشته باشد. میزان تولید شیر در استان در سال 95 حدود 253590 تن بوده است که 136522 تن آن به مصرف داخلی استان رسیده و 11768 آن مازاد بر مصرف از استان خارج و به استانهای همجوار از جمله آذربایجان شرقی، گیلان و... منتقل شده است.