مهندسی مواد و متالورژی رشته‌ای است که از آن می‌توان به عنوان پلی میان علوم پایه (شیمی و فیزیک)  و صنعت  یاد کرد. هدف از این رشته، مطالعه ساختار مواد در مقیاس‌های مختلف به منظور فهم ارتباط میان ساختار و خواص مواد مهندسی است تا از این طریق بتوان به بهبود خواص  و عملکرد قطعات مهندسی، توسعه مواد پیشرفته‌ی جدید، توسعه و طراحی فرایندهای تولید مواد اولیه و محصولات مهندسی پرداخت. این رشته امروزه مطالعه طیف گسترده‌ای از مواد مهندسی مانند فلزات، آلیاژها، سرامیک‌ها، پلیمرها، نیمه هادی‌ها، مواد کامپوزیتی، نانومواد، بیومواد و مواد هوشمند را پوشش می‌دهد.
 فعالیت‌های گروه مهندسی مواد دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۹ با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی آغاز شد و هم اکنون دارای ۵ عضو هیئت علمی تمام-وقت می‌باشد که در شاخه های مختلف این رشته مشغول به آموزش و پژوهش هستند. 

مهندسی ساخت و تولید

مهارت به کار گیری علم مهندسی مکانیک در تولید محصولی با کیفیت و قابل رقابت، نیازمند فراگیری دانش ساخت و تولید است. پیشرفت مداوم فناوری و استقبال از محصولات بروز، رقابت در عرصه تولید و عرضه محصولات را تنگانگ کرده است. رشته مهندسی ساخت و تولید موقعیت استفاده از دانش مهندسی مواد و مکانیک را در بستر تولید فراهم می نماید و به آنها جنبه عملیاتی می بخشد. در این رشته، محدوده گسترده ای از مهارت ها و مفاهیم علم مهندسی مکانیک آموزش داده می شود و دانشجویان این رشته با روش ها، ابزارها و تجهیزات ساخت و تولید آشنا خواهند شد.
از این رو، از سال ۱۳۸۹ مقطع کارشناسی ارشد و از سال ۱۴۰۲ مقطع کارشناسی پیوسته رشته مهندسی ساخت و تولید در دانشکده فنی دانشگاه محقق اردبیلی شروع به فعالیت کرد. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در تخصصهائی نظیر طراحی و ساخت ماشین ابزار، طراحی و ساخت انواع وسائل ابزار دقیق و کاربرد کنترل پیشرفته در ماشین آلات، به کار گیری انواع روش های شکل دادن متالورژیکی و به کارگیری صحیح مواد و نیز کمک به امر انتقال تکنولوژی و تامین نیازهای صنعتی کشور نقش موثر و تعیین کننده ای داشته باشند.