«وقتی مرد به زن خود نگرد و زنش بدو نگرد خداوند به دیده رحمت بر آنها می‌نگرد»   نهج‌الفصاحه ص 296

باید دانست ثبات احکام شرعی و تغییر آن‏ها بر اساس ملاکات و مبنایی ویژه‏ای است که برای روشن‏بینی در این‌ باره توجه شما را به چند نکته مهم جلب می‏کنیم.

2. از فواید ثبات احکام، حفظ مصالح و دفع مفاسد به نگاهی دراز مدت است. به گونه‏ای که هویت فرهنگی و دینی جامعه محفوظ می‏ماند و از هنجارهای جامعه و هجوم فرهنگ‏های بیگانه جلوگیری می‏شود. به طور مثال اگر ما حکم وجوب نفقه بر مردان و نصف بودن ارث زنان را ثابت نگه داریم مسؤولیت اجرائی مرد را در جامعه پر رنگ کرده‏ایم. در نتیجه مشکل جایگزینی زنان در عرصه‏های کاری مردان به حداقل می‏رسد و بحران اشتغال در جامعه به طور محسوسی کاهش می‏یابد. علاوه بر آن که به سالم ماندن لطافت احساسات زنان کمک کردیم و آنان را از هضم شدن در زندگی ماشینی نجات داده‏ایم.

الف) هنگامی که اجرای یکی از احکام با مصالح اهم اجتماعی تزاحم پیدا کند، به طور موقت، به حکم ولی فقیه و مجتهد جامع‏الشرایط می‏توان مصلحت اهم را بر آن حکم مقدم داشت.

ب) هنگامی که موضوع حکم با تمام جوانب آن برای کارشناسان و مجتهدان شناخته شده باشد و یقین به تغییر موضوع پیدا کنیم، مثلاً اگر به طور حتم کشف کردیم که موضوع حرمت شراب، مستی‏آور بودن آن است. در صورتی که مایعی باشد که مست‏آور نباشد. حکم به حرمت نمی‏دهیم و یا اگر به طور حتم دانستیم ملاک حرمت شطرنج، وسیله بازی قماربازان است. اگر زمانی یا جامعه از این ویژگی خارج شد حکم به حرمت نمی‏دهیم. امّا اگر ندانیم که ملاک حرمت شطرنج تنها وسیله بازی قماربازان بودن است و احتمال بدهیم دلایل دیگری نیز داشته و یا شک کنیم که «موضوع» تغییر یافته هم‏چنان باید به حرمت آن پای‏بند باشیم.

یکی از نشانه‏های ثبات و تغییر حکم آن است که اگر در آیات قرآن و سیره پیامبر(ص) و امامان(ع) همگی به یک گونه حکم را بیان داشته‏اند معلوم می‏شود آن حکم از احکام ثابت و حتی ضروری اسلام است. امّا اگر بسته به اوضاع و شرایط حکم در حکم تغییر و تحول به وجود آمده معلوم می‏شود از احکام قابل تغییر است.

گفتنی است مسأله ارث و دیه زن در نظام حقوقی اسلام جزئی از کل است و نگاه به آن به صورت گسسته و بی‏ارتباط با دیگر اجزای این مجموعه راهزن اندیشه و موجب برداشت‏های ناصواب می‏شود، بنابراین نمی‏توان این احکام را جدا از مجموعه نظام خانواده در اسلام مورد توجه قرار داد.

1- دیه زن در کمتر از ثلث با مرد برابر است.

3- اگر در مواردی ارث و دیه زن کمتر از مرد می‏باشد، این مسأله مبتنی بر مصالحی در نظام خانوادگی و روابط زن و مرد می‏باشد و در مقابل نه تنها به نیکوترین وجهی جبران شده است،؛ بلکه اساساً حقوق زن در چنین نظامی بسیار بیش از مرد و فراتر از چیزی است که در «فمنیسم» غربی وجود دارد. توضیح اینکه:

ب. اسلام به زن استقلال اقتصادی داد و او را در تصرف دارایی خود استقلال بخشید.

هـ . اسلام دو حق اقتصادی برای زن بر عهده مرد قرار داده است:

2- نفقه؛ نفقه و تأمین مالی نیازمندی‏های زن در زندگی نیز بر عهده مرد است.

اولاً. چیزی به نام حق نفقه وجود ندارد و زن نیز مجبور است برای تأمین معاش خود به تلاش و فعالیت بپردازد. در حالی که در حقوق اسلامی زن اگر کاری هم بکند، درآمد بالایی نیز کسب کند دارایی‏اش برای خودش محفوظ است و تأمین نیازمندی‏های او بر عهده مرد است.

برای آگاهی بیشتر ر.ک:

2-  جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جمال و جلال؛

4- مهرپور، حسین، بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران؛

5- صبحی محمصانی، قوانین فقه اسلامی، ج 1 ترجمه: جمال‏الدین جمالی محلاتی

 6- الهامی، داود، روشنفکر و روشنفکرنما؛

7- ربانی خلخالی، زن از دیدگاه اسلام؛

8- محمدرضا زیبایی نژاد- محمدتقی سبحانی، درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام؛

حقوق واجبی و شرعی زن نسبت به مرد عبارتند از:

1- تهیه غذا 2- تهیه پوشاک 3- تهیه وسائل مورد نیاز خانه 4- تهیه مسکن 5- حق آمیزش و همخوابی.

گفتنی است که تأمین این حقوق، باید در حد متعارف و مناسب با شأن زن باشد. 

حقوق واجب و شرعی مرد نسبت به زن عبارتند از:

1- زن باید با اجازه شوهر از منزل بیرون بره؛ مگر در واجبات و ضروریات زندگی.

2- زن باید برای هر لذتی که او میخواد، خود را تسلیم نماید و از نزدیکی او جلوگیری نکنه مگر با عذر شرعی.

( مانند ایام قاعدگی و یا دوران بارداری در صورتی که نزدیکی برای سلامتی او و یا بچه خطر یا ضرر داشته باشه ) 

3- رفع چیزهایی که باعث تنفر مرد میشه.

4- زن باید هر زمان که شوهر بخواد، برای او نظافت و آرایش کنه.

منبع: کتب احکام روابط زن و شوهر، سیدمجتبی حسینی 

جلسه با نثار صلواتی بر محمد و آل محمد(ص) پایان یافت.