بسم الله الرحمن الرحیم
چکیده مباحث دومین نشست تخصصی استادان دانشگاه محقق اردبیلی
« بررسی مشکلات و آسیبهای روحی و روانی دانشجویان »
شهریور ماه سال هشتاد و هفت
- حجه الاسلام اکبری جدی مسئول نهاد نمایندگی :
- طی پژوهشهای انجام یافته 20 عامل بروز مشکلات رفتاری دانشجویان گزارش شده است از جمله آنها میتوان به:
اضطراب، افسردگی و مشکلات ارتباطی و رفتاری اشاره کرد که از عوامل آن میتوان به وضعیت فرهنگی، اجتماعی و پراکندگی جمعیتی (غیربومی بودن دانشجویان) و به تبع آن به مسئله خوابگاه اشاره کرد:
راهکارها:
1- بومیسازی دانشجویان 2- استانداردسازی خوابگاههای دانشجوئی
3- تقویت مشاورههای دانشجوئی 4- تلاش در جهت عملیاتی کردن پیشنهادهای سازنده.
- دکتر محمد نریمانی (دکترای روانشناسی):
- نتیجه چهار سمینار برگزار شده در این زمینه عوامل زیر را در بروز مشکلات دخیل میداند (بطور فشرده):
1- استرس و اضطراب امتحانی 2- افسردگی (حداقل 25% از دانشجویان) 3- اعتیاد 4- مسئله اشتغال و نگرانی از آینده
5- موضوع ازدواج دانشجویی 6- خشم و عصبانیت و خشونت 7 - حواسپرتی دانشجویان در کلاس
راههای پیشگیری:
الف) تقویت راههای ترغیب دانشجویان به ادامه تحصیل از جمله لحاظ نمودن تأثیر محیط فیزیکی دانشگاه (کلاس، کتابخانه، خوابگاه و . . . ) بر رفتار دانشجو.
ب) افزایش و تقویت کلاسهای آموزش بهداشت روانی دانشجویان.
ج) افزایش خدمات مشاوره قبل از ازدواج (نتیجه بعضی از تحقیقات تقلیل 20% آمار طلاق با استفاده مناسب از این مشاورهها بوده است).
د) آموزش مهارتهای خود کارآمدی، خود تقویتی و هوش هیجانی دانشجویان.
ذ) تشکیل پرونده بهداشتی همه دانشجویان.
ر) انجام تحقیقات سالانه و تعیین متغیرهای سلامت روانی دانشجویان.
ز) ایجاد انگیزش آموزشی و تحصیلی و تقلیل افت آموزشی.
س) تقویت رشد اجتماعی و حمایتهای اجتماعی.
ش) رشد باورهای دینی و اخلاقی و درونی کردن کنترلها.
ص) مشارکت دانشجویان در تنظیم برنامه امتحانی.
ض) تقلیل ابهامات ذهنی دانشجویان و تقویت ابهامپذیری آنها.
ط) استفاده از قالب نوشتار در حوادث فشارزا بصورت مسابقه.
- دکتر عادل زاهد (مدیریت آموزشی) :
مشکلات دانشجوئی از زبان آمارها :
- 70/91% میزان بهرهمندی از باورهای دینی درحد متوسط.
- 5/13% از دانشجویان به درجاتی از مشکلات روحی رنج میبرند.
- بین حمایت اجتماعی و سلامت روانی همبستگی معنیداری وجود دارد (29%).
- دانشجویان پسردرمقایسه با دختران بیشتر در معرض خطر مصرف مواد مخدر قرار دارند.
- دانشجویان علوم تجربی و مکانیک 07/2 کمتر از سایرین در معرض خطر قرار دارند.
- از 67% جوانان 60% در معرض خطرها قرار دارند (تحقیق سازمان ملی جوانان).
- 7/45% از اهداف و آیندشان نگراناند.
- طرفداران فمنیستها بیشتر درصدد شیوع سیگار در بین دختران میباشند.
- اکثر پاسخدهندگان نمیدانستند آدم خوب یا بد کیست و پول و پارتی را عامل ضایع شدن حقوق خود میدانند (نتیجه پیمایش کشوری).
- خودکشی دومین علت مرگ دانشجویان 8% فکر صدمه زدن به خود را داشتهاند (دانشجویان هنر بیشتر و تجربی کمتر و سایرین درصد یکسان بودهاند).
· دکتر صلاحی (معاونت فرهنگی دانشجوئی):
- ملزم بودن دانشگاهها به اجرای طرح سلامت روانی و جسمی دانشجویان از طرف وزارت متبوعه (دانشگاه محقق اردبیلی جزو چهار دانشگاهی است که آنالیزم روانی دانشجویان را انجام داده است).
- کمتر از 25% از دانشجویان را تحت پوشش خوابگاهی داریم.
- در یک تحقیق روی ورودیهای 86 (500 نفر) از نظر سلامت روانی پائین و متوسط بودهاند.
- مسائل مالی از جمله مشکلات مهم دانشجوئی است.
- عمده عامل خودکشیها مسائل خانوادگی بوده نه خوابگاهی.
- تشکیل شورای برنامهریزی مشاورهای در دانشگاه.
- لزوم تقویت انجمنهای علمی و درگیری دانشجویان با مسائل علمی.
- ترس از برچسب خوردن مانع از شرکت در کلاسهای خاص (مثل اعتیاد و . . . ) میشود.
- تقویت و گسترش ورزشهای همگانی.
· دکتر عزیز حبیبی (رئیس دانشگاه):
راهکارهای حل مشکلات دانشجوئی:
الف) تکالیف خانوادهها برای جلوگیری از مشکلات رشد و تقویت شخصیت جوانان.
ب) تکالیف نهادهای بالاسری حل مشکلات انتخاب رشتهها، محل تحصیل، بومیسازی و حل مسئله اشتغال و ازدواج.
ج) تکالیف دانشگاهها:
1- گسترش ارتباط دوستانه و رو در رو با دانشجویان در همه سطوح مدیریتی.
2- تشکیل دفتر مداخله در بحران.
3- ایجاد صندوق همیاری مالی اساتید برای حمایت از دانشجویان.
4- برخورد مناسب با دانشجویان وقتی که نمرات کمتری میگیرند.
5- ایجاد فضاهای فرهنگی و ورزشی.
· مرتضی ابراهیمی(عضو گروه معارف اسلامی دانشگاه):
علل مشکلات:
1- نداشتن هدف از تحصیل و انتخاب رشته.
2- مواجه شدن با تعارض رفتاری اساتید مختلف.
3- عدم اطلاع کافی از مسائل آموزشی و مقررات دانشگاهی.
4- قرار گرفتن در فضای جدید و مبهم بودن محیط تحصیلی.
راهکارها:
1- شناسائی آسیبها.
2- دمدست بودن مشاورین و تناسب مشاورهها با نیازها و تقویت اطلاعات و مهارتهای مشاورین.
3- کمک از اولیاء در موارد خاص.
4- طرح غیرمستقیم بعضی از مشکلات در کلاسها.
5- تهیه جزوههای مختلف از افراد موفق در موقعیتهای مختلف.
· سرکار خانم دکتر میکائیلی (مدیر گروه معارف اسلامی):
- توجه به بازخوردهای این گونه جلسات.
- توجه به مسائل ریشهای در ایجاد مشکلات دانشجوئی که نوعاً مربوط به قبل از دوران دانشجوئی میباشد.
- استفاده از یونیفرم دانشگاهی مثل کشور ژاپن (در راستای تقلیل هنجارشکنیها در بحث پوشش).
(مانتوها امروز مجلسی شده و دور از شأن دانشجو میباشد).
- ایجاد اشتغالهای حین تحصیل (بخاطر نقش فقر در بروز مشکلات).
- برخورد شدید و مناسب با خاطیان در موارد خاص و ضروری.
- بیش از 50% دانشجویان: 80% وقتمان را اختلاط با غیرهمجنس تشکیل میدهد (نتیجه یک تحقیق).
· دکتر برهانیفر (دکترای ریاضی):
- نقش برجسته و رسالت مهم مدیریتهای فرهنگی دانشگاه و مرکز مشاوره در قالبهای:
« آموزشی و اطلاعرسانی، پیشگیری و خدمات » .
- تشکیل جلسات پرسش و پاسخ با مسئولین.
- برگزاری اردوهای فرهنگی، ورزشی و تفریحی.
- تسهیل امر ازدواج آگاهانه دانشجوئی.
- تقویت برنامههای فرهنگی و تربیتی دین محور.
· دکتر سیاهکوهیان (دکترای تربیتبدنی):
- تقویت ورزش همگانی و افزایش تحرک و فعالیتهای بدنی و عدم اختصاص آن به ورزشکاران (چون تعداد اندکی از دانشجویان ورزشکاراند).
- ایجاد و تقویت ذهنیت: باید به دانشجو و دیگران کمک کنیم.
- تقویت دینباوری و دینداری و دینمداری.
- تلاش همه اساتید در راستای تأثیرگذاری و انتقال انرژی مثبت به دانشجویان.
· آقای اصغری نیاری (عضو گروه معارف اسلامی):
- تقویت ملاکهای خوبیها و بدیها.
- شناخت و نظارت بر ارتباط بیرون دانشگاهی.
- تقویت روحیه مشاورهپذیری اساتید.
- توجه به تأثیر زیاد فعالیتهای بصری (مثل فیلم) نسبت به سایر ابزارها در آموزش مسائل فرهنگی و تربیتی.
- آموزش نحوه برخورد با دانشجویان به کارکنان دانشگاه.
· آقای فنیاصل (مدیریت فرهنگی دانشگاه):
- توجه به نیازهای روحی دانشجویان.
- توجه کمتر در کلان مدیریتی جامعه به مشکلات روحی و فرهنگی و معنوی دانشجویان.
- توجه به اینکه نیازهای مادی و اقتصادی کشور تقدم دارند اما برتر نیستند.
- معرفی اسلام واقعی به جوانان.
- برخورد صادقانه با جوانان نه برخوردهای شعار محور (جوانان ما خود صادقاند).
- عدم وجود امنیت لازم در حوزههای فکری و اقتصادی جامعه.
- حفظ مدار بودن آموزشها.
- پرهیز از کارهای سلبی و پرداختن به کارهای ایجابی.
- سردرگرمیهای متعدد خصوصاً در مسائل فرهنگی و جوانان.