دفتر هم اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی با همکاری بسیج اساتید این دانشگاه ،کرسی آزاد اندیشی خود را با موضوع «جنبشهای دانشجویی در ایران» و با حضور استادان و جمعی از دانشجویان برگزار کرد. دکتر امین فتحی در سخنان خود جنبشهای دانشجویی را مظهری از اندیشه و فرهنگ جامعه دانست که برای تحقق یک جنبش مطلوب، نیازمند توجه به 4 مسئله ی مهم و اجتناب ناپذیر میباشد: ترویج و تحکیم فرهنگ قرآنی، ایجاد فرهنگ آزاداندیشی و بالا بردن قدرت تحلیل افراد، نظام آموزشی تأثیر گذار و تمسّک به ولایت. دبیر هم اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی مهمترین رسالت امروزهی جنبشهای دانشجویی را مطالبهخواهی و پاسخگو بودن مسئولان جامعه و بخصوص پیگیری آزاد اندیشی و عدالتخواهی دانست. به گزارش دفتر هم اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی، کرسی آزاد اندیشی این دانشگاه با موضوع «جنبش های دانشجویی در ایران» با حضور استادان و جمعی از دانشجویان برگزار شد. در ابتدای این جلسه حجت الاسلام علی نسب مسئول نهاد و ریس شورای هم اندیشی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان مجری کارشناس، ضمن اشاره به ضوابط و مقررات برگزاری کرسی های آزاد اندیشی، به ارائه تعریفی از جنبش دانشجویی و ویژگیهای آن پرداخت و گفت: جنبش یک حرکت جمعی است که به صورت داوطلبانه و یا برنامه ریزی شده اتفاق می افتد و در آن جمع انگیخته شده در صدد ایجاد تغییر و تحول اند. حجت الاسلام علی نسب با تشبیه جنبش دانشجویی به انقلابها خاطرنشان ساخت: جستجوی دگرگونی و تحول در جنبش می تواند دامنه وسیعی از تحول در فکر و ادنیشه و نگرش تا تغییر در نظام اجتماعی و سیاسی را شامل گردد. وی در پایان سخنان خود به بیان ویژگیهای جنبشهای اجتماعی پرداخت و آنها را مبتنی بر داشتن شبکههای غیر رسمی، مجموعه مشترکی از اعتقادات و تعلقات خاطر، تمرکز داشتن بر منازعات سیاسی و فرهنگی، کمک گرفتن از اعتراض عمومی برای پیشبرد اهداف گروهی و داشتن سازماندهی غیر متمرکز دانست. سپس دکتر محسن علایی دکترای علوم اجتماعی به ارائه دیدگاه خود با عنوان «جنبش دانشجویی از واقعیت تا حقیقت» پرداخت که به شرح ذیل می باشد: - جنبش دانشجویی به لحاظ واژگانی از یک سو مولود جنبش اجتماعی و از سوی دیگر مولّد آن و یا حداقل در بروز و ظهورش سهیم است؛ و در حوزه مفهومی نیز از معنای ژرف وعمیقی برخوردار است، بطوریکه پیشرفتهای جوامع بشری در عرصههای مختلف نیز ژرفای معنایی آن را دو چندان ساخته است. - جنبش اجتماعی بعنوان یکی از عوامل موثر تغییر اجتماعی معمولاً در قالب کنشهای اجتماعی نمود پیدا می کند و واجد ویژگیهایی همچون ارزش ها و اهداف مشترک اعضاء،هنجارهای مشترک و تقسیم کار میان اعضاء می باشد. - جنبش اجتماعی برای شکل گیری شروطی را می طلبد که دانشمندان برای شناسایی آن جد بلیغی را مصروف داشته اند، بطوریکه برخی شش شرط: آمادگی ساختاری به معنای باز بودن مسیر جنبش، فشار ساختاری به معنای تنش، عقاید تعمیم یافته به معنای وجود ایدئولوژی،عوامل شتاب دهنده به معنای وجود محرک، هماهنگی به معنای وجود رهبری و بالاخره عملکرد کنترل اجتماعی به معنای نوع پاسخ نظام کنترل اجتماعی را برای شکل گیری جنبش اجتماعی احصاء نموده است. - جنبش دانشجویی یکی از مؤلفههای اصلی جنبش اجتماعی میباشد و بعنوان عمل جمعی و اختیاری دانشجویی می باشد که با هدف ایجاد تغییر یا حفظ برخی از عناصر جامعه شکل می گیرد. - صاحبنظران در تبیینهای نظری، روان شناختی و جامعه شناختی خود جنبش دانشجویی را متفاوت از مفهوم «رفتار جمعی» قلمداد نموده اند، چرا که آنها برآنند که جنبش دانشجویی سازمان یافتهتر بوده و از قدرت بیشتری برخوردار است. ایدئولوژی عامل گردآورندهی اعضاء در نظر گرفته میشود و افزون براین، هدفهای مستتر در جنبش دانشجویی و روشهای دستیابی به این هدفها صریح و روشن قلمداد می گردد.در عین حال از جنبش دانشجویی بعنوان یک پدیده جهانی با خاستگاه مردم طبقه متوسط و ویژگیهای پرسشگری و آرمان خواهی و اصول گرایی و کمال طلبی نیز یاد شده است. بنا براین گزارش در ادامهی این کرسی آزاد اندیشی که با موضوع « جنبش های دانشجویی در ایران» و به همت دفتر هم اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی برگزار شده بود، دکتر محمد نریمانی دکترای روانشناسی به تحلیل روانشناختی جنبشهای دانشجویی پرداخته و گفت: در تحلیل روانشناختی جنبش دانشجویی باید ویژگی برجستهی دوره جوانی و روحیات ایده آلی و تحریک پذیری آنان را در نظر گرفت. جوانی که دارای روحیه ایده آل گرایی است، دنبال نوآوری میباشد و با انگیزه بلندپروازی به حرکت خود ادامه می دهد؛ اگر این ایده آل گرایی با واقعیتهای جامعه دچار تعارض شود و بین خود ایده آل با خود واقعی دانشجویان شکاف زیادی ایجاد شود، در این حالت جوان از نظر فکری به بن بست رسیده و احساس ناامیدی و ناکامی می کند . وی برای پیشگیری از این حالت، اجتناب از درماندگی وناکامی دانشجویان را توصیه کرد و افزود: باید راه درست و مورد نیاز آنان برای رسیدن به تعالی را هموار ساخت تا بدین وسیله از روحیه نوآوری، آرمان خواهی، جرأت ورزی و عدالت خواهی دانشجویان در راستای تحولات علمی و رشد و ارتقای باورهای دینی و زندگی بهتر اقشار مختلف جامعه بهره گرفت. وی همچنین تصریح کرد: باید از سر خوردگی دانشجویان پرهیز نمود، چرا که راه نادرستی را برای رفع نیاز به تعالی پیش روی آنها باز می کند که پیامد آن ویرانگری است؛ راهی که برای بیگانگان و دشمنان این خاک و بوم موقعیتی را فراهم می کند تا از جنبشهای دانشجویی به عنوان ابزاری برای رسیدن به مقاصد شوم خود استفاده کنند. سپس دکتر مسعود گنجی رئیس دانشگاه محقق اردبیلی دیدگاههای خود را در خصوص موضوع کرسی آزاد اندیشی مطرح کرد و گفت: جنبش دانشجویی به معنای حرکت دانشجویی ست و معمولاً اینگونه حرکتها سازماندهی شده اند و در جهت ایجاد تحول فکری و متعاقب آن موجب تحولات در امور اجتماعی،اقتصادی و سیاسی نیز می گردد. دکتر گنجی در ادامهی سخنان خود حکومتهای حاکم در جهان را به دو نوع کلی دسته بندی کرد: 1- حکومتهایی که از میان مردم برخاسته اند و برای نفع و رفاه عامه مردم کار می کنند.2- حکومتهایی که منافع قشر خاصی را در نظر می گیرند و تنها در جهت سرمایه گذاری و تأمین رفاه آن قشر خاص عمل می کنند. وی در توضیح منظور خود از این تقسیم بندی افزود: در حکومت نوع اول، جنبشهای دانشجویی، امور حکومتها را تسریع می کنند واگر درست تبیین گردد و بتوانند اهدافی را که دنبال می کنند خوب ارائه دهند، پیشرفت کشور را رقم خواهند زد و اگر نتوانند اهداف خود را به نحو مناسب تبیین و عملی کنند، حکومتها در برابر آنها ایستادگی می کنند و سبب خسران می شوند و حتی بعضی مواقع این روند به رویارویی و تضاد منتهی می شود. در حکومت نوع دوم جنبش دانشجویی، فضایی برای فعالیت ندارد و نه تنها از آرای آنها استفاده نمی شود، بلکه اجازه فعالیت هم داده نمی شود که در این نوع حکومت، استبداد مستتر و خفیف است و دانشجو به صورت پنهان عمل می کند. دکتر عبدا... برهانیفر دکترای ریاضی از دیگر استادان حاضر در این کرسی آزاداندیشی در ادامه به ارائه دیدگاههای خود با عنوان دغدغههای موجود جنبش دانشجویی پرداخت. وی امتیاز جنبش دانشجویی نسبت به سایر جنبشها را داشتن روحیهی استقلالطلبی،عدالتخواهی، استکبار ستیزی دانست. دکتر برهانیفر بزرگترین آسیبی که میتواند متوجه جنبش دانشجویی میشود را وصلت آن با گروههای سیاسی و جذب در بدنه دولت مطرح کرد و گفت: یک جنبش دانشجویی بایستی بعنوان تشکلی آرمانخواه، همواره استقلال خود را از بدنه دولت حفظ کند و بیشتر نقش روشنفکری را برای خود تعریف کند. وی عنوان کرد: تغییر دولتها نباید در روند روشنفکری یا اهداف آنها تأثیر بگذارد و همواره باید به استمرار آن توجه داشته باشند. وی افزود: در ضمن دولت میتواند زمینه را برای فعالیت جهتدار و هدفمندتر جنبش دانشجویی با حفظ استقلال آنها فراهم کند. البته این مسئله به عدالتخواهی دولتها نیز بستگی دارد. وی در پایان سخنان خود گفت: در هر حال جنبش دانشجویی باید زمان و مکان را خوب درک کند، با نگاهی منطقی و منصفانه شرایط حساس را خوب تحلیل کند تا دچار افراط و تفریط نشود و ضمن پیدا نکردن گرایش به گروهی خاص، همواره بتواند استقلال خود را حفظ کند. در ادامهی این جلسه نوبت به ارائه نظرات از سوی دانشجویان حاضر در کرسی آزاد اندیشی دانشگاه محقق اردبیلی با موضوع جنبش های دانشجویی در ایران رسید. نعیم رائی زاده کارشناس ارشد رشته حقوق در ابتدای سخنان خود مشخص بودن و انتشار ضوابط مربوط به نحوه برگزاری و شرکت در جلسات کرسی آزاداندیشی را در قالب جزوهای مدون ضروری دانست. وی در ادامه جنبش دانشجویی را دارای روحیه آزاد اندیشی، حقطلبی، عدالتخواهی، ظلم ستیزی و با نیتهای غالباً خالصانه و به دور از منافع مادی و مقامی دانست و گفت: البته برخی از آنها نیز برای دفاع از حق و حقوق صنفی دانشجویان ایجاد شده است. رائی زاده از دانشجویان این دانشگاه تصریح کرد: برخی از جریانات سیاسی و حزبی برای دستیابی به مطامع مقامی و حزبی خود از جنبشهای دانشجویی سوء استفاده می کنند. بنابراین جنبش دانشجویی باید در زمینههای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اعتقادی آموزشهای لازم را ببینند. وی در پایان سخنان خود ساختار بیشتر جنبشهای دانشجویی را الگوبرداری شده از دنیای غرب دانست و افزود: در حالی که باید برای این جنبشها مدل و الگوی اسلامی و ملی و بومی طراحی و اعمال شود و در پرتو تعالیم نورانی قرآن کریم و سنت اهل بیت علیهم السلام تشکیل شوند. سپس محمدرضا مولایی کارشناس ارشد رشته علوم سیاسی لزوم توجه جدی به جنبشهای دانشجویی از منظرهای فرهنگی، اعتقادی و سیاسی مردم ایران و همچنین ضرورت آسیبشناسی تاریخی جنبشهای دانشجویی در ایران (دوران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی) و توجه به ویژگیهای جامعه شناختی جامعه ایران را در جهت دهی به حرکتها و جنبشهای اجتماعی مورد تاکید قرار داد. محمدرضا مولایی با ذکر برخی مصادیق تاریخی حرکتهای دانشجویی، استفاده از مدلهای وارداتی گفتمانی در فعالیتها، رقابتها و تحلیلهای سیاسی-دانشجویی را از آسیبهای مشاهده شده در برخی از این جنبشها دانست. وی با توجه به تفاوت ماهیتی تعاریف جهان بینی مادی و جهان بینی الهی از مفاهیمی همچون آرمان،عدالت، آزادی، منافع ملی و...، گرایش جنبشهای دانشجویی به گفتمانهایی مطابق با هویت فکری و فرهنگی جامعهی خود و همچنین استفاده از الگوهایی متناسب با ویژگیهای بومی برای تاثیرگذاری بیشتر ضروری دانست. در پایان این کرسی آزاداندیشی، دکتر امین فتحی دبیر هم اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی نیز به ارائه دیدگاه خود پرداخته و ضمن اشاره به آیه 18 سوره مبارکه زمر: «الّذینَ یَستَمعونَ القول فیتّبعون اَحسنه اولئکَ الّذینَ هَدیهم الله واولئکَ هُم اولواالالباب»، قرآن کریم را مبتکر آزاد اندیشی دانست. وی در ادامه جنبشها را معمولاً دارای ماهیت اصلاحی دانست که درصدد رفع مشکلات و نابسامانیهای اجتماعی هستند. در عصر غیبت امام عصر (عج) نیز عدم تحقق آرمانها و ایده آلهای اسلام، زمینه ساز جنبشهای مکتبی بوده است. دکتر امین فتحی با اشاره به چهار دورهی تاریخی تثبیت انقلاب و ارزشهای آن، سازندگی، اصلاحات و عدالتخواهی، جنبشهای دانشجویی را به دو دسته کلی همسو و غیرهمسو تقسیم بندی کرد. وی افزود: جنبشهای دانشجویی غیرهمسو نیز بطور تئوریک به دو گروه همسو با دولتها وغیر همسو با حاکمیت و قانون اساسی تقسیم می شوند. دکتر امین فتحی در ادامه ی سخنان خود گفت: اگر جنبشهای دانشجویی را مظهری از اندیشه و فرهنگ جامعه بدانیم، بنابراین برای داشتن جنبشهای دانشجویی مطلوب که لازمهی تداوم آن وجود بسترهای لازم و استقلال عمل است، توجه به 4 مسئله ی مهم اجتناب ناپذیر میباشد: 1- ترویج و تحکیم فرهنگ قرآنی 2- ایجاد فرهنگ آزاداندیشی و تفکر درامور و همچنین بالا بردن قدرت تحلیل افراد 3- نظام آموزشی تأثیر گذار 4- تمسّک به ولایت دبیر هم اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی مهمترین رسالت امروزهی جنبشهای دانشجویی را مطالبه خواهی و پاسخگو بودن مسئولان جامعه و بخصوص پیگیری آزاد اندیشی و عدالتخواهی دانست و گفت: طبیعی است که تحقق این مسائل هزینه هایی دارد که امیدواریم جنبشهای دانشجویی در مطالبات این دوران و جبران کاستیهای دوره های قبلی موفق باشند.
|