چهارمین نشست تخصصی هم‌اندیشی استادان دانشگاه محقق اردبیلی

  (( فرهنگ سازی و جریان سازی فرهنگ دینی در دانشگاه ))

بیست و چهارم دی ماه سال هشتاد و هفت 

 

 

  حجه الاسلام سید حسین موسوی زنجانی (استاد صاحب نظر مدعو) :

  - تاثیر فرهنگ ملتها در طول تاریخ گروهی بوده (بخاطر کم بودن کانالهای ارتباطی) اما امروزه فردی شده است.

  - لزوم عرضه موضوعات و محصولات فرهنگی همراه با زیبایی و طراوت و تنوع.

  - فرهنگی غربی همراه با یک سری واقعیتهای مثبت نظیر نظافت، انضباط و تنوع و ... ارایه شده گرچه محتوایی نداشته باشد.

  - تمدن جدید چون ظاهر بین بود (دنیاگرایی)، ظاهر ساز هم شد.

  - می بایست نحوه عرضه فرهنگ دینی به شکل وطلوب و شیوه و با توجه به واقعیت های امروز عرضه شود.

  - در فرهنگ سازی به معنا و لوازم تاثیرگذاری باید توجه نمود.

  - متولیان دینی باید در همه عرصه ها پیشتاز باشند، مثل: امام جماعت که در جلوی همه استدر اقتصاد، روانشناسی و ... همیشه جلوتر از نیازها و همه باشند چون نگاه نسل جوان همیشه رو به جلو است.

  - توجه به این واقعیت که نگاه به روحانیت که جایگاه دینی دارد و رابطه تنگاتنگ با حکومت دارد را نمی شود عوض کرد.

  راهکارها:

  1- توجه به گرایش فطری جوانان در فرهنگ سازی.

  2- عئم برخورد از موضع حکومتی.

 

 

  امین فتحی (دبیر هم اندیشی استادان دانشگاه) :

  زمینه های فرهنگ سازی:

  - هدف از فرهنگ سازی عمومی کردن غلم و فرهنگ است نه عامیانه کردن آن.

  - این عصر، عصر تغییر ذایقه هاست لذا در فرهنگ سازی بر روی نسل جدید نه تنها نسل نو زمین بایر نیست بلکه ذائقه های آنها نیز تغییر یافته لذا مشکل دو چندان شده است.

  - این عصر، عصر جاهلیت نو و شرک نوین است (دنیاگرایی و ظاهر بینی) لذا استراتژی قرآن کریم معناگرایی و ایمان به غیب است و توجه دادن ملتها مخصوصا جوانان به غیب، اما امروزه حجم سنگین تبلیغاتی (تلویزیونی، مطبوعات، بردها و ...) از کدام نوع است؟

  - نابخشوده بودن آزمون و خطا در تاثیرات فرهنگی ( نه فرصت خطا داریم و نه فرصت جبران آن ها ).

 

 

  راهکارها:

  1- اولویت دار بودن مباحث فکری و اعتقادی در فرهنگ سازی.

  2- توجه به ایده های فرهنگی نخبگان علمی دانشگاهها ( امروزه با مشاهده نابسامانی های فرهنگی کشور بیشتر به عمق فاجعه لز دست دادن نخبگان انقلاب پی می بریم).

  3- برنامه فرهنگی دانشگاهها به تناسب نیازهای سالانه باید در شواهای فرهنگی مهندسی شود.

  4- مباحث و موضوعات جریان ساز جهت استفاده و الگوبرداری رصد شود.

  مثال: توجه به تاثیر نقشها و عکسهای دفتر تکلیف دانش آموزان – که هر دانش آموزی بطور میانگین بیش از 1200 بار در طول سالتحصیلی به آن نگاه می کند – اما با تاسف چنین زمینه های جریان ساز وسیع در کشور بدون متولی رها شده است.

 

 

  حجه الاسلام علی نسب (قائم مقام رئیس شورای هم اندیشی دانشگاه):

  ویژگی ها:

  - فرهنگ سازی برای قشری است که توان تاثیرگذاری را دارند.

  - با پشتوانه قوی فکری و تئوری پردازی شکل می گیرد.

  - پر سر و صدا و همراه با ایجاد چالش بوده و موضع گیری ها در برابر آن زیاد است.

  - با استفاده از رسانه های خاص شکل می گیرد.

  - جریان سازی فکری توسط مدیران فرهنگی شکل می گیرد اما فرهنگ سازی با رهبری فرهنگی تحقق می یابد.

 

    راهکارها:

  1- مسئولیت مهم فرهنگ سازی را باید از جایی شروع کرد و منتظر نماند.(معمولا یا نمی دانیم چگونه شروع کنیم یا می دانیم ابزارش را نداریم).

  2- توجه به نقش افراد تاثیرگذار و دارای مقبولیت اجتماعی.

  3- ایجاد عطش نسبت به موضوع قبل از جریان سازی.

  4- عجین کردن مباحث معنوی در ضمن مباحث علمی.

  5- داشتن دغدغه های فرهنگی و دینی همه مسئولین دانشگاهها حتی رؤسای دانشکده ها.

  6- تبیین ضعفها و نواقص و واقعیتهای فرهنگ غربی و همه پدیده های نو.

 

  آقای عباس فنی اصل (عضو گروه معارف اسلامی):

  مشکلات:

  - در انتقال فرهنگی از نسل قبلی به بعدی موافق نبوده ایم.

  - موضوعات فرهنگی مورد نیاز و اولویت دار را مشخص نکرده ایم.

  - در مسائل و امورات فرهنگی سرمایه گذاری ها هیچ وقت به حد کافی نبوده است.

  - در گزارشات فرهنگی نباید صرفا به کمیت ها توجه نمود.

    

  آقای دکتر پورالخاص(دکترای زبان و ادبیات فارسی):

  مشکلات:

  - لزوم تبیین فرهنگی (مفاهیم و عناصر) و تبیین موضوعات خاص و نه کلی.

  - عدم آگاهی از نحوه تاثیرگذاری ها و عدم فرصت کافی برای ارتباط و تاثیرگذاری.

  - دستهایی در کار بوده و هستند که معمولا به مسائل منفی دامن می زنند و جریان سازی می کنند.

    

  آقای دکتر سید شنوا (دکترای فیزیک):

  مشکلات و موانع:

  - در مقابل هجمه تبلیغاتی در موضع تدافعی و انفعالی قرار گرفته ایم.

  - غرب سیاست های فرهنگی خود را بطور تاکتیکی تغییر می دهد. تا آنها را بشناسیم و بخود بیاییم باز میبینیم عقب مانده ایم.

  - در برنامه ریزی های فرهنگی نگاه ها صرفا اداری و در حد رفع مسئولیت ها بوده است.

  پیشنهاد:

  1- توجه به طیف های مختلف جامعه در فرهنگ سازی ها.

  2- توجه ویژه و چاره سازی برای حوزه هایی که هنوز مورد هجوم واقع نشده ایم.

          

  دکتر حبیبی(ریاست دانشگاه):

  - بر اساس آمارها دانش بشری در مقوله فرهنگی و در مقایسه با سایر علوم بزودی و در مدت کم افزایش می یابد.

  - نگرانیهای ما در دهه اول انقلاب از غرب و واقعیت های آنجا را متاسفانه امروزه (در دهه سوم انقلاب) در کشور خودمان میبینیم. (و این نشانگر عدم توجه و سرمایه گذاری به مقوله فرهنگ سازی بوده است).

  - تعریفی که برای نهادهای فرهنگی شده از جمله نهاد نمایندگی، از نظر عِده و عُده تجهیز نشده است.

     

  آقای اصغری نیاری(عضو گروه معارف اسلامی):

  پیشنهاد:

  - پژوهشی که در این راستا انجام شده از آنها استفاده کرده و از غربت دربیاوریم.

  - حمایت از جوانان خلاق و جریان ساز.

  - عدم استفاده از نمادهای دینی بعنوان ابزار.

  - توجه به نقش ویژه صدا و سیما در فرهنگ سازی و تاثیرگذاری.

    

  خانم دکتر میکائیلی(مدیر گروه معارف اسلامی):

  - لزوم تعیین حد و مرز در ایجاد مقبولیتهای فرهنگی.

  - لزوم توجه به حق و حقیقت و استفاده از آن از همه جریانات فرهنگی در جریان سازی ها.

 

 

  آقای محمدرضا مولائی(کارشناسی ارشد معارف اسلامی و علوم سیاسی):

  - یکدست نبودن سیاستهای فرهنگی کشور در سی سال گذشته.

  - توجه به مقوله جهانی شدن و استفاده از جامعیت دین در فرهنگ سازی.

 

  آقای زینالی(عضو شورای هم اندیشی دانشگاه):

  - فرهنگ سازی در نظریه های فرهنگی به عنوان یک صنعت تعریف شده و عموما در توده های جوامع تاثیرات زیادی داشته است.

  - جهت جریان ساز بودن برنامه های فرهنگی می بایست به خرده فرهنگ ها و (اِلمان های) ایجاد فرهنگ توجه کنیم.

  - لزوم ایجاد جنبش نرم افزاری در مقوله های فرهنگی و پرهیز از دستورات و برخوردهای اداری و حکومتی.

  - استفاده از تشکلهای دانشجویی و مشارکتهای اجتماعی دانشجویان در انتقال جریان های فرهنگی به دانشجویان، تاثیرگذار است.

  - تغییرات و تاثیرات فرهنگی خیلی سریع اتفاق می افتد، با مختصر کوتاهی آثار زیادی بر جای گذاشته و گذشته است.

  مثال برای جریان سازی بهتر : در مقوله پوشش نباید از بحث حجاب وارد شویم بلکه از اهداف آن، نظیر حجاب و سلامت وارد شویم.