معاونت فرهنگی و اجتماعی
عنوان برنامه: کارگاه آموزشی طراحی و تنظیم پرسش نامه
مکان: سالن آمفی تئاتر دانشکده علوم انسانی
زمان: ۹۵/۱/۳۰ بمدت ۲ ساعت
-
چکیده ای از برنامه اجرا شده:
به همت انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی و با همکاری انجمن علمی جغرافیای طبیعی، کارگاه آموزشی طراحی و تنظیم پرسش نامه در روز دوشنبه تاریخ ۹۵/۰۱/۳۰ در سالن آمفی تئاتر دانشکده ادبیات و علوم انسانی با تدریس جناب اقای اصغر پاشاززاده به مدت ۲ ساعت برگزار گردید.
در این کارگاه جناب اقای دکتر ابراهیم پور، ریاست محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی و همچنین سرکار خانم میترا اجودی کارشناس مسئول انجمن های علمی و جناب آقای بوداقی کارشناس انجمن های علمی حضور داشتند.
در ابتدا دکتر ابراهیم پور دقایقی در رابطه با آیاتی از سوره مبارکه تین صحبت نموده و فرمودند خداوند در ابتدای خلقت انسان را مابین خیر و شر افرید و راه صحیح راه نشان داد و اندیشیدن را لازمه راه دانست.و همچنین ایشان در رابطه با موضوع کارگاه فرمودند پرسشنامه ابزار میزان سنجش هست و لزوم یادگیری آن را یادآور گردیند همچنین اضافه کردند که اهمیت پرسشنامه در مقاطع مختلف تحصیلی باید جدی گرفته شد و لزوم پرداختن به کارهای پژوهشی و مقاله نویسی را یادآور گردید.
در آخر با اشاره به فعالیت های انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی، این انجمن را با ۲۲ فعالیت در سطح دانشکده ای تا کشوری جزو فعالترین و جوانترین انجمن دانشگاه دانسته و بر جایگاه این انجمن در پیشبرد فعالیت های دانشکده اشاره کردند.
بعد از ایشان جناب اقای اصغر پاشازاده به تدریس طراحی و تنظیم پرسش نامه پرداختند.
در پایان کارگاه مسئولان انجمن های علمی از اتاق انجمن بازدید نموده و از مسائل و مشکلات انجمن از نزدیک آگاه گردیدند.
دستاوردها و نتایج برنامه:
در پژوهشهایی که از پرسشنامه استفاده میشود، اعضای نمونه یا جامعه با پُر کردن پرسشنامه و بازگرداندن آن به پژوهشگر در مصاحبهای که خود اجرای آن را به عهده داشتهاند، شرکت میکنند. به همین دلیل سؤالها و راهنماییهای مربوط به آن باید به اندازۀ کافی روشن و قابل فهم باشند
تا پاسخگو بتواند نقش مصاحبه کننده را نیز اجرا کند. از آنجا که پرسشنامه جنبۀ خوداجرایی دارد، باید به شیوهای نوشته یا بیان شده باشد که بتواند افراد موردنظر را به مشارکت ترغیب کند. به عبارت دیگر، دستورالعملها، سؤالها و راهنماییهای آن باید به گونهای طرح شوند که افراد موردنظر را به ادامه همکاری و برگرداندن پرسشنامه علاقه مند کنند.
اهمیت این امر به خاطر عدم حضور مصاحبهگر واقعی برای توضیح بیشتر و تشویق پاسخدهنده است.
مراحل اجرای زمینه یابی پرسشنامه ای
۱- تعیین هدف
اولین قدم در اجرای زمینهیابی پرسشنامهای، تهیه فهرستی از هدفهایی است که پژوهشگر قصد دارد به کمک پرسشنامه به آنها برسد. تهیه و تنظیم پرسشنامه قبل از داشتن درک روشنی از آنچه که باید حاصل شود، تقریباً ناممکن است. تا زمانی که به شکل دقیق روشن نکنیم که به چه نوع اطلاعاتی نیاز داریم، با این اطلاعات چه کارهایی میتوانیم انجام دهیم و چگونه هر سؤالی در پرسشنامه در رسیدن به این هدف به ما کمک میکند، قادر به تهیۀ یک پرسشنامه مناسب برای سؤال تحقیقی خود نخواهیم بود.
در تهیۀ پرسشنامه لازم است که روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعاتی که از اجرای پرسشنامه جمعآوری میشوند، مورد توجه قرار گیرند.
۲- بیان مسئله
هدف زمینهیابی پرسشنامهای، توصیف رفتار، طرز فکر، احساس ویژه یا آزمون رابطه بین دو یا چند متغیر است. پژوهشگر ممکن است به توصیف موارد زیر علاقهمند باشد: «احساس مردم نسبت به مجازات اعدام برای قاچاق مواد مخدر چگونه است؟ چه تعدادی از خانوادهها خریدار کالای معینی هستند؟ در انتخابات آینده، مردم به چه کسی رأی خواهند داد؟ طرز فکر کارکنان دولت نسبت به مشاغل خود چگونه است؟»
پژوهشگر ممکن است به آزمون رابطه بین دو یا چند متغیر علاقهمند باشد: «همبستگی بین اعتماد به نفس و موفقیت شغلی» یا «رابطۀ بین سطح درآمد و رضایت شغلی»
۳- تعیین جامعه و انتخاب نمونه
تعیین جامعه در بیشتر موارد بر نکاتی همچون اهمیت موضوع، قابلیت تعمیمپذیری، علاقۀ پژوهشگر و موجود بودن منابع، مبتنی است. جامعۀ مورد نظر ممکن است شهرک، شهر، استان، کشور، منطقۀ آموزشی، واحد نظامی یا زیرگروهی از واحدهای ذکر شده نظیر گروههای قومی، مذهبی، سِنی و شغلی باشد. همچنین باید به انتخاب نمونهای از جامعه که معرف و نمایدنده واقعی آن باشد اقدام شود.
۴- تنظیم پرسشنامه
بیشتر پرسشنامه حاوی مطالبی هستند که به منظور اندازهگیری متغیرهای وابسته و مستقل و ویژگیهای مورد نیاز، تهیه و تدوین میشوند. دستورالعملهایی وجود دارد که رعایت آنها در تنظیم پرسشنامه الزامی است. این دستورالعملها عبارتند از:
۱) سؤالهای پرسشنامه باید ساده، روشن و دقیق باشد. این سؤالها نباید به دشواری سؤالات مصاحبه باشند زیرا هنگام پاسخگویی به آنهاکسی جهت تعریف و توضیح حضور ندارد.
۲) سؤالهای پرسشنامه را به صورت پاسخ بسته بنویسید و بهتر است تعداد سؤالهای پاسخ باز به حداقل ممکن برسد. امکان دارد پاسخهایی که به سؤالهای باز داده میشوند، ناتمام و بیربط باشند. ناخوانایی و غلطهای املایی نیز بر مشکلات طبقهبندی و تفسیر پاسخهای باز میافزایند.
۳) به صورت اضافی و به خاطر جلوگیری از اشتباه، از سؤالهای گزیده استفاده کنید. سؤالهای گزیده به پرسشهایی گفته میشوند که گروه معینی از پاسخدهندگان به آنها پاسخ میدهند. برای مثال با مطرح کردن سؤالی دربارۀ وضعیت تأهل در پرسشنامه میتوان پاسخدهندگان متأهل را شناسایی کرد و سپس پرسشهای مربوط به فرزند یا فرزندان و همسر را برای آنها مطرح کرد. هر سؤال گزیده به راهنمایی خاص خود نیاز دارد.
۴) سؤالهای مربوط به گذشته را در یک محدودۀ زمانی مشخص مطرح کنید. در صورتی که قصد دارید دربارۀ رفتار گذشته افراد، اطلاعاتی کسب کنید، زمان مورد نظر را مشخص کنید. برای مثال این سؤال که «چند بار مرتکب تخلفات راهنمایی و رانندگی شدهاید؟» بسیار مبهم است. عدم وجود محدودۀ زمانی مشخص در چنین سؤالاتی موجب میشود که افراد، پاسخهای خود را به زمانهای متفاوتی نسبت دهند. لذا اطلاعات به دست آمده در بهترین حالت فاقد انسجام و در بدترین شرایط به قدری مبهماند که نمیتوان بر اساس آنها دست به تحلیل زد. محدودههای زمانی که در چنین سؤالاتی به کار میروند، عبارتند از: «در پنج سال گذشته»، «در سال گذشته»، «در ماه گذشته»، و یا اینکه اساساً سؤال کرد «چه موقع؟».برای اندازهگیری تعداد دفعاتی که رفتار اتفاق افتاده است، اغلب محدودۀ زمانی کوتاه مناسبتر است، زیرا پاسخدهندگان نمیتوانند وقوع رفتارهای خود را در زمانهای طولانی به یاد آورند. از طرف دیگر، رفتارهایی که وقوع آنها مستمر نیست، به طور کلی محدودۀ زمانی طولانیتری دارند. به این ترتیب، پرسش در مورد تعدا دفعات مطالعۀ دانشجویان برای آمادگی شرکت در امتحان در محدودۀ زمانی کوتاهتری قرار میگیرد. در عوض، پرسش دربارۀ عدم موفقیت در امتحان –چنانچه صورت گرفته باشد- باید در طول زمان بلندتری مطرح شود.
۵) برای سؤالهای حساس، چارچوب مناسبی فراهم سازید.گاهی اوقات پرسشهایی مطرح میشوند که ممکن است مغایر عقیده، باور، نگرش یا مکاتب فکری پاسخدهنده باشند. طرح اینگونه سؤالها، بدون مقدمه و توضیح مناسب، میتواند مخالفت پاسخدهندگان را برانگیزد. در چنین شرایطی پژوهشگر باید مسائل و مشکلات احتمالی را پیشبینی کند و به حل آنها بپردازد. برای روشن شدن این مطلب به مثال زیر توجه کنید:
چنانچه بدون طرح مقدمه، سؤال بالا را مطرح کنید امکان دارد که با مخالفت پاسخدهندگان و امتناع آنان از پُر کردن و حتی نوشتن ناسزا و توهین در ذیل پرسشنامه، روبهرو شوید. در حالی که وقتی سؤال را در چارچوب مناسب آن طرح کنید، برای همه قابلقبول میشود. توضیح دربارۀ اینکه چرا چنین سؤالی پرسیده میشود و گنجاندن نکات مثبت و منفی، پاسخدهنده را مطمئن خواهد ساخت که پژوهشگر درصدد یافتن علل گرایش افراد به اعتیاد است. چنین توصیفی به این شرح است:
۶) تعدادی از سؤالهای پرسشنامه را به ویژگیهای جمعیتی و فردی اختصاص دهید.این نوع سؤالها که بر مشخصات فردی تأکید دارند، در غالب پرسشنامهها مطرح میشوند. این پرسشها از مواردی به این شرح تشکیل شدهاند: جنس، سن، وضعیت ازدواج، قوم و نژاد، تحصیلات، شغل، درآمد و گاهی اوقات مذهب، نوع مالکیت محل مسکونی، ترکیب خانوادگی. پیشنهاد میشود که علاوه بر سؤالهایی دربارۀ ویژگیهای عمومی، چارچوب استانداردی نیز به کار رود تا بتوان به دقت بین نتایج پژوهش به مقایسه دست زد. البته باید توجه داشت که این امر همیشه امکانپذیر نیست، زیرا برخی از پژوهشگران به اطلاعات مفصلتری دربارۀ نکات جمعیتی نیاز دارند و به اطلاعاتی که به چارچوبی استاندارد محدود شدهاند، قناعت نمیکنند. برای مثال، چنانچه بخواهیم به طور کلی به سابقۀ قومی اشاره کنیم، ممکن است شش گروه قومی زیر کفایت کنند:
اما در صورتی که پژوهشگر بخواهد به طور مفصل به بررسی تأثیر نژاد توجه کند، باید به جزئیات بپردازد. در مثال زیر به ۲۲ مورد اشاره شده است. گاهی اوقات میتوان فهرست مفصلتری را هم تهیه کرد.
۷) سؤالهای پرسشنامه باید یکی از جنبههای هدف یا فرضیۀ صورتبندی شده را اندازهگیری کند. ممکن است تا کنون پرسشنامههای زیادی را ملاحظه کرده باشید که با شتاب و عجله تهیه و تنظیم شدهاند و از نظر اندازهگیری هیچگونه هدفی را دنبال نمیکنند. اینگونه پرسشنامهها نه تنها موجب کسب اطلاعات مورد نیاز نمیشوند، بلکه ممکن است در پاسخدهنده نگرشی منفی در مورد پرسشنامه به وجود آورند. به منظور تهیه و تنظیم پرسشنامهای مفید و مناسب، باید هر یک از سؤالهای پرسشنامه، هدفی را اندازهگیری کند. به عبارت دیگر، سؤالها باید به شیوهای تهیه و تنظیم شوند که به کمک آنها بتوان اطلاعات لازم را برای پاسخ دادن به سؤالهای تحقیقی یا آزمون فرضیههای صورتبندی شده، جمعآوری کرد.
۸) سؤالهای پرسشنامه را با توجه به موضوع پژوهش و خصوصیات جامعهای که پرسشنامه در آن اجرا میشود، تعیین کنید.نظم و ترتیبی که سؤالهای پرسشنامه بر اساس آن طرح میشود متفاوت است، ولی در اینکه جای هر سؤال کجا باید باشد، اتفاق نظری وجود ندارد. بعضی ترجیح میدهند که نکات مربوط به ویژگیهای فردی و خانوادگی در آغاز پرسشنامه قرار گیرند و سؤالهای حساس در آخر آن آورده شوند. در حالی که برخی دیگر عکس این عمل را ترجیح میدهند. در واقع این پژوهشگر است که باید با توجه به بینشی که در مورد موضوع و جامعۀ پژوهشی خود دارد، جای هر سؤال یا نظم و ترتیب سؤالها را تعیین کند. چنانچه موضوع اهمیت قابل توجهی داشته باشد و از حساسیت ویژهای برخوردار باشد، بهترین شیوه این است که پرسشهای مربوط به موضوع اصلی را در ابتدا بیاوریم تا بالاترین نسبت پاسخدهی را به دست آوریم. چنانچه موضوع از حساسیت خاصی برخوردار نباشد، بهتر است پرسشنامه را با سؤالهای مربوط به ویژگیهای فردی، خانوادگی و اقتصادی آغاز کنیم تا با جلب توجه پاسخدهنده به آنها بهتر بتوانیم در پایان به پرسشهای حساستر بپردازیم.
۹) صفحۀ اول پرسشنامه را به نحوۀ پاسخگویی به سؤالها اختصاص دهید. در این صفحه ذکر کنید که پرسشنامۀ مورد بحث چند قسمت را دربرمیگیرد و خصوصیات هر قسمت را شرح دهید. از پاسخدهندگان بخواهید که پاسخ مناسب را با چه نوع علامتی مشخص کنند: کشیدن علامت یا دایره، پر کردن مربع مربوطه و...
۵- بررسی مقدماتی پرسشنامه
لازم است پیشنویس پرسشنامه را قبل از اینکه به صورت نهایی تهیه و تنظیم شود، چندین بار و از دیدگاههای مختلف بررسی شود. دیلمن (۱۹۷۸) پیشنهاد میکند که پرسشنامه را قبل از اجرا، به صورت آزمایشی برای سه گروه به شرح زیر اجرا کنید:
الف) گروهی از افراد جامعهای که قصد دارید یافتههای پژوهش را به آنها تعمیم دهید یا به توصیف و تفسیر آنها بپردازید.
ب) صاحبنظران و متخصصانی که در تهیه و تنظیم پرسشنامه تبحر و تجربه دارند.
ج) کسانی که نتایج بررسی به وسیلۀ آنان مورد استفاده قرار میگیرد، مانند نهادهای اجرایی و مدیران سازمانها. از این عده درخواست کنید که اهمیت کاربردی اطلاعات جمعآوری شده به وسیلۀ پرسشنامۀ مورد بحث را تعیین کنند.
با توجه به اطلاعات کسب شده از گروههای فوق، پرسشهای نارسا و توضیحات گمراهکننده را تشخیص دهید و در صورت لزوم به حذف یا اضافه کردن سؤالها، جابهجایی قسمتها و اجزای پرسشنامه، اقدام کنید. برای اجرای این کار پیشنهاد میشود که ابتدا درصد پاسخ را برای هر سؤال محاسبه کنید. چنانچه درصد جوابهای به دست آمده کمتر از ۷۵ درصدِ اندازۀ نمونه باشد، احتمال دارد که پرسشنامه به تغییرات زیادی احتیاج داشته باشد. مرحلۀ بعد، مطالعۀ اظهارنظرهای اعضای نمونه دربارۀ پرسشنامه است. این نظرها غالباً پیشنهادها و اطلاعات ویژهای را دربارۀ چگونگی بهبود پرسشنامه مطرح میکنند. پس از این مرحله، پاسخها یک به یک بررسی میشوند. چنانچه اکثر اعضای نمونه سؤالی را پاسخ نداده یا به صورتی پاسخ داده باشند که انتظار آن را نداشتهاید، امکان دارد پاسخدهندگان آن را بد تفسیر کرده باشند.
پس از این مرحله، نسبت پاسخدهی به پرسشها تعیین میشود و این میزان با کل پاسخدهندگان مقایسه میشود. افرادی که به دلایل گوناگون از مشارکت در تحقیق خودداری کردهاند از نمونه حذف میشوند تا نمونۀ مورد نظر تصحیح شود. دیلمن با مطالعه ۴۸ زمینهیابی، حداکثر پاسخدهی را ۹۵%، حداقل را ۵۰% و میانگین را ۷۴% اعلام کرده است. سرانجام با کُدگذاری سؤالهای پرسشنامه، اطلاعات لازم ربای تجزیه و تحلیل کامپیوتری فراهم میشود.
۶- طرح پرسشنامه
پرسشنامه و نامۀ پیوست آن، منبع اصلی اطلاعاتی است که پاسخدهندگان به آن مراجعه میکنند و سرانجام تصمیم میگیرند که به سؤالهای آن پاسخ دهند یا خیر. توصیههای زیر که بر اساس تجربه و تحقیق به دست آمدهاند، در تهیه و تنظیم پرسشنامه به شما کمک میکنند.
- پرسشنامه را جذاب کنید، برای رسیدن به این هدف پرسشنامه را چاپ کنید.
- صفحههای پرسشنامه را شمارهبندی کنید.
- سؤالهای پرسشنامه را تا حد امکان به شکل ساده تهیه کنید، به نحوی که پاسخگویی به آنها آسان شود.
- در ابتدا و انتهای پرسشنامه نام، نامخانوادگی و آدرسی را که پرسشنامه پس از اتمام باید به انجا فرستاده شود ذکر کنید.
- نحوۀ پاسخگویی به سؤالها را خیلی ساده و با حروف دُرشت ذکر کنید.
- درابتدای هر نوع سؤال، یک مثال مطرح کنید و نحوۀ پاسخگویی به ان را مشخص کنید.
- سؤالهای پرسشنامه را بر اساس نظمی منطقی (موضوعی، توالی زمانی، شکل سؤالها) مرتب کنید.
- در ابتدای پرسشنامه سؤالهایی را مطرح کنید که جالب هستند و در عین حال مخاطراتی برای پاسخدهنده به همراه ندارند.
- در پرسشنامههایی که خیلی طولانی هستند، سؤالهای مهم را در آخر پرسشنامه قرار ندهید.
- از به کار بردن کلمههایی که پاسخدهندگان نسبت به آنها حساس هستند، خودداری کنید. به عنوان مثال از کلمههایی که پاسخدهنده با مشاهده آنها احساس شرمندگی میکند، (مثل پرسشنامه مخصوص معتادان، بزهکاران، زندانیان یا دانشآموزان متقلب) استفاده نکنید.
- در هر سؤال، اطلاعات را به صورت کامل بیان کنید، به نحوی که سؤال برای پاسخدهنده معنادار باشد. درجۀ پاسخگویی به سؤالهایی که جالب و به اندازۀ کافی روشن باشد، زیادتر است.
- طول پرسشنامه بر دقت پاسخگویی تأثیر دارد. بنابراین در صورت امکان پرسشنامه را مختصر کنید. به عبارت دیگر در پرسشنامهها فقط سؤالهایی را مطرح کنید که در جهت رسیدن به هدفهای پژوهش هستند.
۷- اجرای پرسشنامه
پس از تهیه و تدوین پرسشنامه، نخستین مرحله در گردآوری اطلاعات، تعیین چگونگی توزیع و جمعآوری آن است. برای این کار دو روش متداول است: ۱) تحویل پرسشنامهها به پاسخدهندگان به صورت مستقیم، ۲) پُست کردن پرسشنامهها. چنانچه پاسخدهندگان نزدیک به یکدیگر زندگی میکنند، به نظر میرسد که تحویل پرسشنامه به صورت مستقیم سریعتر و ارزانتر باشد. لیکن در شرایطی که پاسخدهندگان در یک منطقۀ وسیع جغرافیایی پراکنده باشند، بررسی به صورت پُست بسیار مؤثرتر است.
مشکل اساسی زمینهیابی پرسشنامهای، دریافت درصدی از پاسخهاست که بر اساس آن بتوان به نتیجهگیری دقیق و قابل قبولی دست یافت. تجربه نشان داده است که مهمترین عامل مؤثر در تعیین جوابها یا دریافت پاسخها، توضیحی است که همراه پرسشنامه به پاسخدهندگان داده یا برای آنها ارسال میشود. این توضیح که یا توسط پژوهشگر در حین تحویل پرسشنامه داده میشود، یا در صفحۀ اول پرسشنامه نوشته میشود، یا در نامهای جداگانه همراه با پرسشنامه پست میشود، قبل از هر چیز باید موضوع پژوهشی را توضیح دهد. البته گاهی اوقات ضروری به نظر میرسد که موضوع مورد پژوهش تا حدی مبهم معرفی شود تا موجب کاهش احتمال ابراز هر نوع جهتگیری شود. نکتۀ بسیار مهم در این نامه – صرف نظر از جزئیات آن – تأکید بر اهمیت نتایج پژوهش برای علم، جامعه و یا حتی فرد پاسخدهنده است. سرانجام مقدمه یا نامۀ ارسالی باید با درخواست مشارکت خاتمه یابد.
شیوۀ دیگر تشویق افراد موردنظر به مشارکت در پژوهش، ایجاد انگیزۀ معقول است. بعضی از پژوهشگران به عنوان قدردانی به خاطر تکمیل پرسشنامه، هدیۀ کوچکی نظیر خودکار، جاکلیدی یا مقداری پول به پاسخدهنده میدهند. با وجود اینکه اغلب افراد پذیرای چنین هدیههایی نیستند، ولی تجربه نشان داده است که اینگونه هدایا موجب برانگیختن حس مسئولیت میشود و نسبت تکمیل پرسشنامه را بالا میبرد. روش دیگر این است که پاداش و هدیه را پس از بازگرداندن پرسشنامه بدهیم. گاهی اوقات ناشران به خاطر پُر کردن پرسشنامه به دانشجویان، کتاب مجانی هدیه میدهند. دادن بلیت سینما، تئاتر و کارت خرید میتواند به افزایش بازگرداندن پرسشنامهها کمک کند. از جمله شیوههای متداول تشویق، قول فرستادن یک نسخه از نتایج تحقیق برای پاسخدهنده است.
در پژوهشهایی که با پرسشنامه انجام میشوند به علت وجود محدودیت تماس بین پژوهشگر و پاسخدهندگان، باید سعی شود تا با برقراری تماسهای بیشتر، افراد را به تکمیل پرسشنامه ترغیب کرد. هنگامی که پرسشنامهها در زمانهای منظم و با برنامه در بین اعضای سازمانها و یا دانشجویان توزیع میشود، نسبت پاسخدهی به آنها بالا میرود. چنانچه اجرای پرسشنامه بین گروهها میسر نباشد، تماسهای شخصی، تلفنی یا پیگیریهای مکرر به وسیله نامه پستی، برای بالا بردن نسبت پاسخدهی ضروری است. تماسهای یادآوری باید همراه با تحویل نسخههای اضافی پرسشنامه باشد تا چنانچه پرسشنامههای قبلی گم شده یا مورد بیاعتنایی قرار گرفته باشند، نسخههای جدید جایگزین آنها شوند. تصمیمگیری دربارۀ نوع و دفعات پیگیری به هزینۀ پیگیری بستگی دارد.
محاسن پرسشنامه
۱- از طریق پرسشنامه اطلاعات وسیع و حجیمی با سرعت زیاد گردآوری میشود.
۲- به زمان کمتری برای پاسخگویی و تکمیل نیاز دارد.
۳- هزینۀ آن نسبتاً پایین است.
۴- افراد زیادتری را میتوان مورد پرسش قرار داد.
۵- امکان تبدیل دادهها به کمیّت، تجزیه و تحلیل و سنجش همبستگی گوناگون بین آنها فراهم است.
معایب پرسشنامه
۱- این روش برای مطالعات عمیق و ریشهیابیها در موارد خاص کارآمد نیست.
۲- احتمال بازنگشتن پرسشنامه به ویژه پرسشنامههایی که با پست ارسال میشود، زیاد است.
۳- احتمال عدم درک مفاهیم و محتوای سؤالات پرسشنامه و بروز ابهام برای پاسخگو وجود دارد.
۴- به دلیل گسترده بودن عرصه عملیاتی پرسشگری و درگیر بودن افراد زیاد در ردهها و سطوح مختلف، امکان بروز خطا و اشتباه وجود دارد که باعث کاهش درجۀ اعتبار و اعتماد این روش میشود.
***
***
***
***
***
***
